Türkiye’de hayvancılık işletmelerinin büyük çoğunluğu küçük aile işletmeleridir. Bu işletmelerde buzağıların büyütülmesi yaş farkı gözetilmeksizin genellikle ahır içinde ergin hayvanlarla birlikte yapılmakta ve buzağılarda hastalığa yakalanma ve ölüm oranı yüksek olmakta, böylece buzağı refahı düzeyi azalmaktadır.

Buzağı refahı ve konforu

İşletmede bir yer kirli ise her yer kirlidir” ilkesi ile hazırlanan biyogüvenlik planı dahilinde buzağı barınaklarının hijyenine özen gösterilmelidir.

• Sindirim ve solunum yolu enfeksiyonları; buzağıların bulundukları yerlerin temiz, kuru, iyi havalandırmalı yerler olmasıyla önlenir.
• Buzağının ilk iki ayındaki bakım ve beslemenin, yetişkinlik dönemindeki performansı (süt, besi, döl vb.) üzerinde birinci derecede etkili olduğu unutulmamalıdır. Hastalık geçirenlerde ileri yaşlarda gelişme geriliğinin görülmesi kuvvetle muhtemel olacağından buzağıları hasta etmeden büyütmek her daim esas alınmalıdır. 40 Kg doğan bir buzağının ilk iki ay sonunda en az 80-85 kg canlı ağırlığa ulaşması sağlanmalıdır. Bu dönemde iyi gelişen buzağıların, gelişmeyenlere göre bir laktasyon döneminde 500-1500 kg daha fazla süt verdiği bilinmektedir

Buzağı barınakları

Son yıllarda bazı süt sığırcılığı işletmelerinde buzağı refahı ve konforu için buzağıların dışarıda bireysel kulübelerde barındırıldıkları ve daha sonra diğer buzağılarla; bir araya getirilerek sundurmalı yarı açık barınaklarda tutuldukları görülmektedir.

Buzağıların barınaklarına özen gösterilmelidir. Buzağılara doğumdan hemen sonra yaşamlarını sağlıklı olarak sürdürebilecekleri barınak koşulları sağlanmalıdır. Bu amaçla;

• Buzağılar günde en az 18 saat yatarlar, bu nedenle dinlenmek için temiz bir hava ile iyi bir yatak (temiz, kuru ve yumuşak) olmazsa olmazdır.
• İneklerin bulunduğu ortamda çoğalma imkanı bulan zararlı mikroorganizmalar ve parazitlerin buzağılara bulaşmaması için buzağılar doğar doğmaz, yetişkin hayvanlardan kesinlikle ayrı kontrollü bir ortamda 8 hafta süreyle barındırılmalıdır.
• Buzağı barınakları hakim rüzgarlara karşı korunaklı, temiz, havadar, kuru ve aydınlık olmalı; buzağılar kesinlikle hava cereyanında (hava koridoruna sokulan elin üzerinde hava akımı belirginse, ortamda hava cereyanı vardır) kalmamalıdır.
• Buzağı kulübeleri/bölmeleri, yaz ve kış mevsim koşulları göz önünde bulundurularak gerekirse hareketli/portatif tente ve çatı sistemleriyle iklimlendirilmelidir.
• Nem ortamın havasının bozulmasında ve buzağıların ıslanmasına neden olacağından barınaklarında nem düzeyinin % 75 ‘in üzerine çıkmasına izin verilmemelidir. İyi drenaj ve havalandırma ile ortamdaki nemin yükselmesi önlenmelidir.
• Buzağılar için ideal çevre sıcaklığı 18 °C, bağıl nem oranı ise % 65 dir. Buzağılar için çevre sıcaklığı konfor zonu 10-26 °C dir. Ancak donma derecelerinde bile ıslak kalmamak koşuluyla sorunsuz yaşayabilirler. Buzağılar çevre sıcaklığı 10°C derecenin altına düştüğünde ekstra enerjiye, 26 °C üzerine çıktığında ise ekstra suya gereksinim duyarlar.
• Çevre sıcaklığı 10 °C altına düştüğünde buzağıların ek enerji ihtiyacını minimize etmek için battaniye kullanmak iyi bir fikirdir. Buzağı battaniyesinin kullanımıyla ilk dört haftada ortalama canlı ağırlık artışında günlük + 90 gr’lık fark yaratılabilir.
• Süt emme döneminden (8 hafta) sonra veya en erken 21 gününü doldurmuş buzağılar birlikte yaşamaya alışabilmeleri için 3-5 buzağının bulundurulabileceği grup bölmesine (padok/iglo kulübe) alınmalıdırlar. 4 aylık yaştaki buzağılar ise 6-12’lik gruplar halinde yetiştirilebilir.
• 8 haftalık yaştan daha büyük buzağılar bireysel kulübelerde barındırılamamalıdır.
• Bölmeler; buzağıların birbirlerini görebilecekleri fakat temas edemeyecekleri, birbirlerini ememeyecekleri şekilde düzenlenmelidir. Buzağı kulübesinin eni 100-120 cm, yüksekliği 85-90 cm. boyu 2,70-3,30 cm. olmalıdır (Buzağı refahı açısından buzağı kulübesi alanı; en az 1,5 m² ve gezinme yeri; 1,5-1,8 m² ).
• Buzağı kulübeleri; aralarında en az 60 cm’lik mesafe bırakılarak yerleştirilmelidir. Her büyütme dönemden sonra buzağı kulübesi temizliği ve dezenfeksiyonu yapılarak, temiz yeni bir zemine alınmalıdır.
• Buzağı kulübeleri; drenajı kötü olan, ıslaklığı artıran beton, tahta, kauçuk zeminlere yerleştirilmemelidir. Buzağının ıslak olması veya ıslak zeminde kalması soğuk havalarda buzağılarda vücut ısısını düşürdüğü için asla istenmeyen bir durumdur.
• Eğer toprak geçirgen değil ise buzağı bölmelerin altına yaklaşık 10 cm kalınlığında kum serilmelidir.
• Zeminden yükseğe yerleştirilen ve atıklar için zemininde açıklıklar bırakılmış ya da delikler açılmış kulübeler/bölmelerde barındırılan buzağıların; hava yoluyla daha fazla fekal/dışkısal patojenlere ve hava cereyanına maruz kalabileceği unutulmamalıdır.

Buzağı Kulübesi

Yapılan çalışmalarda buzağıların bireysel kulübelerde, kafeslerde barındırma süresinin 8 hafta olduğu, her bir buzağıya en az1.2 m2 kapalı ve 1m2 açık olmak üzere 2.2 m2 alanın sağlandığı görülmektedir. Buzağı kulübeleri ahşap, plastik veya fiberglastan (cam yünü) yapılmakta, kulübeler drenajı iyi olan yerlere yerleştirilmekte, sap altlık kullanılmakta ve buzağıların beslenmesine daha fazla özen gösterilmektedir.

Sağlanan bu koşulların (Yönerge) (91/629/EEC) genel olarak; buzağı refahı için uygun olduğu söylenebilir.

Resmi Gazete Tarihi: 10.06.2005 Resmi Gazete Sayısı: 25841 ORGANİK TARIMIN ESASLARI VE UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

Buzağı barınağı ve bakım koşulları

BİRİNCİ KISIM  Yetiştiricilik uygulamaları, barınak ve bakım şartları

Madde 18 — Organik hayvansal üretimde yetiştiricilik uygulamaları, barınak ve bakım şartları aşağıda belirtilmiştir:

a) Koyunlarda kuyruk kesme amacı ile elastik bant takılması, kuyruk kesme , diş kesme, gaga kesme ve boynuz köreltme uygulamaları organik yetiştiricilikte sistematik olarak uygulanamaz. Yolma gibi yöntemler uygulanmaz. Bu uygulamaların bir kısmına genç hayvanlarda boynuz köreltme uygulamasında olduğu gibi güvenlik, hayvan sağlığı, rahatlığı ve hijyen için yetkilendirilmiş kuruluş tarafından izin verilebilir. Bu tür uygulamalar ve ürün kalitesini artırmaya yönelik fiziksel kastrasyon uygulamaları, hayvanlar en uygun yaşta iken uzman kişiler tarafından hayvanlara acı çektirmeden yerine getirilmelidir.

Buzağıların korunması için asgari standartları ortaya koyan 91/629/AET sayılı konsey direktifi OJ No C 76, 23. 3. 1987, s. 185.48 Buzağılar canlı hayvan olarak, Antlaşmanın II. Ekinde belirlenen ürünler listesine dahil edilmişlerdir.

Buzağı yetiştiriciliği tarımın ayrılmaz bir parçasıdır; tarımsal nüfusun bir kesimi için gelir kaynağıdır. Rekabet ev üretim koşullarını bozabilecek olan uygulamalar, buzağı üretiminde piyasa düzeninin bozulmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle, üretimin rasyonel bir şekilde gelişmesini temin etmek üzere, besi buzağılarının ya da yetiştirilen buzağıların korunması için ortak asgari standartların oluşturulmasına ihtiyaç vardır. Bu alanda topluluk asgari standartları ortaya koymuştur.

Bu alandaki gelişmelerle ilgili olarak resmi hizmetlerin, üreticilerin, tüketicilerin ve diğer ilgililerin takibi gerekmektedir. Bu nedenle, buzağıların refahı ve bakımı barındırılması ve korunması için asgari standartlar ortaya konulmuştur.
Avrupa birliği mevzuatında ‘Buzağı’ altı aylığa kadar olan sığır cinsi hayvanları tarif etmektedir.
AB mevzuatı, Üye Devletlerin 1 Ocak 1994 tarihinden itibaren dört yıllık bir geçiş dönemi için yeni inşa edilen ya da yeniden inşa edilen ve /veya ilk defa kullanıma açılan tüm işletmelerin en azından aşağıda verilen şartları karşılamaları şart koşulmuştur.

Buzağıların gruplar halinde barındırılması durumunda, her 150 kg canlı ağırlıkta olan buzağı için yeterli olmak üzere, kendi etraflarında dönebilmeleri, engellenmeden yatabilmelerinin sağlanması için, en azından 1,5 m2 boyutlarında, açık zemin boşluğunun ayrılmış olması gerekmektedir.

Bir haftalık olduktan sonra buzağıların tek kişilik yerlerde barındırılması yasaktır. Buzağıların ayrı bölmelerde ya da ahırlarda bağlamak suretiyle barındırılmaları durumunda, bölmeler ya da ahırların pencereli duvarlarının olması gerekmektedir ve genişlikleri 90 cm artı ya da eksi %10’dan daha küçük ya da omuz yüksekliğinin 0,80 katından küçük olmamalıdır. Altı buzağıdan az hayvanı olan işletmeler için bu standartlar geçerli değildir.

Sekiz haftalıktan büyük olan buzağılar, bir veteriner hekim tarafından tedavi görmesi amacıyla sağlığı ya da davranışları nedeniyle ayrı tutulmasının gerekli olduğu onaylanmadıkça, bireysel barınaklarda barındırılmamalıdırlar. Her bir buzağı için bireysel barınağın genişliği en azından ayaklar üzerinde durduğu zaman ölçülen omuz bölgesi yüksekliğine eşit olmalı ve uzunluğu da en azından burun ucu ile tuber ishiği (kalça kemiği)’nin arka köşesi arasındaki uzunluğun 1,1 ile çarpılması ile bulunan buzağının vücut uzunluğuna eşit olmalıdır.

Buzağılar için ayrı barınaklar (izole edilen hasta hayvanlar hariç) kesintisiz duvarlardan değil,buzağılar için doğrudan görsel ve fiziksel temasa izin veren delikli duvarlardan oluşmalıdırGruplar halinde barındırılan buzağılarda, her buzağı için ayrılan açık boşluk payı 150 kilogramdan düşük canlı ağırlığı olan her buzağı için enaz 1,5 m 2’ ye, canlı ağırlığı 150 kilogram ya da daha yüksek olan ancak 220 kilogramdan düşük olan buzağılar için en az 1,7 m 2’ ye ve canlı ağırlığı 220 kilogram ve daha yüksek olan buzağılar için en az 1,8 m 2’yeeşit olmalıdır. Ancak altıdan daha az sayıda buzağısı olan işletmeler annelerini emmesi için utulan buzağılar için yukarıda bahsedilen standartlar uygulanmamalıdır.

Avrupa Birliğinde yukarıda belirtilen standartlar, 31 Aralık 2006 tarihinden itibaren, yukarıda öngörülen tüm işletmelerde uygulanmaya başlanmıştır.

Buzağı barınakları

Buzağı barınaklarının inşası için kullanılan malzemeler hayvan refahı standartlarını karşılamalı. Özellikle bölmeler ve buzağıların temasta bulunabileceği donanım buzağılara zarar vermemelidir ve tam anlamıyla temizlenmeye ve dezenfekte edilmeye elverişli olmalıdır.

Binaların yalıtım, ısıtma ve havalandırması; hava dolaşımının, toz seviyesinin, ısının, göreceli hava rutubetinin ve gaz konsantrasyonlarının buzağılar için zararlı olmayan sınırlar içerisinde tutulmasını temin etmelidir.

Buzağı refahı ve sağlığı için gerekli şart olan tüm otomatik ve mekanik donanım günde en az bir kere denetlenmelidir. Eksikliklerin ya da bozuklukların tespit edilmesi durumunda, bunlar bir an evvel giderilmeli ya da eğer mümkün ise, Buzağıların sağlığı ve refahın güvenceye alınması için eksiklik giderilene kadar, özellikle alternatif besleme metotları kullanılması ve tatminkar bir ortam sağlanması olmak üzere, uygun önlemler alınmalıdır.
Yapay bir havalandırma sisteminin kullanıldığı durumlarda, sistemin bozulması söz konusu olduğunda, buzağıların sağlığının ve refahının korunması için yeterli düzeyde havanın yenilenmesini temin edecek bir destekleyici sistem kurulmalı ve bozulma ile ilgili olarak hayvanların bakıcısını uyarmak üzere bir alarm sistemi temin edilmelidir.

Aydınlatma ve ışık

Gün ışığı büyüme performansı üzerinde 1. Derecede etkilidir. Günler uzadıkça büyüme artar, kısaldıkça büyüme azalır.

• Buzağı kulübesinin yönü kış aylarında güneşten en iyi yararlanmayı sağlaması bakımından güneye, yazın ise aşırı öğlen güneşine maruz kalmaması için doğuya bakacak şekilde yerleştirilmelidir.
• Kalsiyum ve fosfor metabolizmasında rol alarak, kalsiyum ve fosforun bağırsaklardan emilimine yardım eden D Vitamini; buzağıda kemik ve iskelet gelişimi kadar bağışıklık sisteminin güçlenmesinde aktif rol oynadığı unutulmamalıdır. D vitamini yetersizliğinin en önemli sebepleri arasında güneş ışığına yeteri kadar maruz kalmama yer almaktadır.
• Kulübelerde yetişen buzağılar; temiz hava ve bol güneşin yanı sıra bölgenin tabi şartlarına daha iyi adapte olduklarından, yetişkin döneminde de hastalıklara karşı daha dirençli olurlar.
• Çalışanlar yaşça küçük (genç) hayvanlardan çalışmaya başlayıp, yaşlı hayvanlara doğru yönelmelidir. Mümkünse bir kişi sadece buzağılara bakmalıdır.

Buzağılar sürekli karanlıkta barındırılmamalıdır. Davranışsal ve fizyolojik ihtiyaçlarını karşılamak üzere, Üye Devletlerdeki farklı iklim şartlar için uygun doğal ya da suni aydınlatmaya imkan tanıyan tertibat düzenlenmeli; suni aydınlatmanın kullanılması durumunda, en azından, normal olarak sabah 9.00 ile akşamüstü 5.00 arasında alınan doğal ışık süresine eş değer bir süre için çalışması gerekmektedir. Buna ilaveten, buzağıların herhangi bir zamanda muayene edilmesine izin verecek güçte, uygun olan bir ışıklandırmanın (sabit ya da taşınabilir) hazır olması gerekmektedir. Detay için ahır aydınlatmaları LİNK

Muayene ve kontrol

Barındırılan tüm buzağılar sahibi ya da hayvanlardan sorumlu olan kişi tarafından günde en az iki kere muayene edilmeli ve dışarıda barındırılan buzağılar ise günde en az bir kere incelenmelidir. Hasta ya da yaralı olabilecek herhangi bir buzağı gecikme olmadan uygun bir şekilde tedavi edilmeli ve besicinin bakımına cevap vermeyen herhangi bir buzağı için bir an önce, veteriner hizmeti sağlanmalıdır.

Gerekli olması durumunda, hasta ya da yaralı buzağılar, kuru, rahat altlığı olan uygun bir yerde izole edilmelidir. Buzağıların yerleşim bölgeleri, her bir buzağının herhangi bir zorluk olmadan yatabileceği, dinlenebileceği, ayağa kalkabileceği ve dışkı ve idrar yapabileceği bir şekilde inşa edilmelidir.

Buzağılar, süt ya da süt ikamesi ile beslenmeleri sırasında bir saatten uzun olmayan sürelerde bağlanabilen grup halinde barındırılan buzağılar istisna olmak koşuluyla, bağlanmamalıdırlar.

Koruyucu önlemler

Buzağılar için kullanılan barınaklar, ahırlar, alet ve donanım çapraz bulaşmayı ve hastalık taşıyıcı organizmaların oluşmasını engellenmesi amacıyla, düzgün bir şekilde temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Dışkı idrar ve yemek artıkları ile karışmış yemekler kokuyu asgariye indirgemek ve sinek ya da kemirgenler için cazip olmasını engellemek amacıyla gerekli sıklıklarda temizlenmelidir.

Zemin ve altlık

Altlık satın alınabilecek en ucuz ilaçtır.” Soğuk olduğunda daha sıcak tutması için altlık olarak kullanılacak kuru ve temiz buğday-arpa sapları, buzağıların yuva kurmalarını sağlayacak uzunlukta olmalıdır.

Zemin düz olmalı ayrıca, buzağıların yaralanmasını engellemek üzere, kaygan olmamalı ve zemin üzerinde ayakta dururken ya da yatarken buzağılarda yaralanmaya ya da acı çekmelerine neden olmayacak bir şekilde tasarlanmalıdır. Zeminlerin buzağıların boyutu ve ağırlığına uygun olmalı ve sert, düz yüzeyleri olmalıdır. Yatma alanı rahat, temiz ve uygun bir şekilde suyu akıtılmalı ve kuru olması sağlanmalı. İki haftalıktan küçük olan tüm buzağılar için uygun altlıklar sağlanmalıdır. Buzağı yatak ve altlıkları LİNK

Buzağı başına yaklaşık 10 kg altlık konulmalı ve günlük 1-1,5 kg’ı temiz ve kuru altlıkla yenilenmelidir. Zararlı mikroorganizmalar kuru zeminde çoğalma imkanı bulamayacağından ortamda ıslaklığa ve amonyak birikimine asla izin verilmemelidir.

• Buzağıların grup halinde barındırıldığı bölmelerde, yatakların mümkün olduğunca kuru tutulabilmesi için gerekirse tüm zemine altlık serilmelidir.
• Buğday-arpa sapı, kaba veya toz talaş kadar etrafa savrulmaz. Ancak kaba veya toz talaş; daha emici ve daha iyi sinek kontrolü sağlar.
• Buzağıda ıslak ya da kirli diz ve kalça görüntüsü altlık sorununa işaret etmektedir.

Beslenme ve diyet

• Buzağılara temiz kapla içirilen süt; taze ve vücut sıcaklığında (38 0C) olmalıdır,
• Buzağılar, içecekleri kolostrum/sütün sıcaklığının vücut ısısından (38ºC) 2-3 ºC düşük olmasına karşı son derece hassastır.
• Süt içirmede kova yerine biberonlar tercih edilmeli ve biberon deliklerinin genişliğine dikkat edilmelidir.
• Buzağıya verilecek sütün miktar ve kalitesinde ani değişiklik yapılmamalıdır.
• Buzağıya günlük canlı ağırlığının en az % 10 kadar süt içirilmeli, bu konuda kesinlikle cimri davranılmamalıdır. Son dönemlerde illeri dönemdeki performansı pozitif yönde etkilediği için birçok işletme buzağıya içebildiği kadar süt vermeyi tercih etmektedir.
• Her emzirmeden sonra kullanılan tüm ekipmanlar (şişeler, kovalar, emzikler karıştırıcılar ) temizlenerek dezenfekte edilmelidir.
• İshal çok süratle yayıldığından hasta hayvanlar derhal sağlamlardan ayrılmalıdır.

Buzağı yetiştirmek için sağlık durumunun ve refahı sağlanması için yaşlarına, ağırlıklarına ve davranışsal ve fizyolojik ihtiyaçlarına göre uyarlanmış uygun bir diyet verilmelidir. Bu yaklaşımla, gıdaları asgari 4,5 mmol/litre düzeyinde ortalama kan hemoglobinini temin etmek üzere yeterli ölçüde demir ihtiva etmeli ve iki haftadan büyük her buzağı için, yaşları sekiz ila 20 haftalar arasında iken, asgari günlük miktarı 50g.’dan 250 g.’a arttırılacak şekilde, lifli gıdadan oluşan bir günlük rasyon verilmelidir. Buzağılara ağızlık takılmamalıdır.

Tüm buzağılar gün de en az iki kere beslenmelidirler. Buzağıların gruplar halinde barındırıldığı ve ad libitum ya da otomatik bir besleme sistemi ile beslenmedikleri durumlarda, her buzağının, gruptaki diğer buzağılarla aynı oranda gıdaya ulaşabilmesi sağlanmalıdır.
İki haftalıktan büyük olan tüm buzağıların yeterli miktarlarda taze suya erişimleri olmalıdır ya da başka sıvıları tüketerek günlük sıvı alımı ihtiyaçlarını karşılayabilmelidirler. Ancak, sıcak hava koşullarında ya da hasta olan buzağılar için, her zaman taze içme suyunun hazır olması gerekmektedir.
Besleme ve sulama donanımı buzağıların yemlerinin ve sularının kontamine olmasını asgariye indirgeyecek şekilde tasarlanması, inşa edilmesi, yerleştirilmesi ve saklanması gerekmektedir.
Her buzağının doğumdan sonra en kısa süre içerisinde ve her koşulda, yaşama geldikten sonra ilk altı saat içerisinde sığır cinsi hayvan kolostrumu – ilk sütü/ağızlık alması gerekmektedir.