Süt sığırlarında Mastitis (Meme iltihabı)
Memenin mikroplar tarafından istila edilip, dokularının tahrip edilmesine mastitis denir. Süt sığırlarında mastitis in temel nedeni sağımda yapılan hatalar ve sağım esnasında yapılan temizlik ihmalleri sonucunda; mikropların meme deliğinden meme içerisine girmesidir. Çünkü süt, mikropların üreyebilmeleri için uygun bir ortamdır.
Mastitis Nasıl Oluşur?
Mastitis in bulaşma kaynakları şunlardır:
- Sürüde bulunan diğer mastitis’li hayvanlar,
- Sağımcıların kirli elleri, kirli bezleri ve düzensiz çalışan sağım makinaları,
- Meme ve meme başı bakımsızlığı.
- Meme yapısı
- Uygun olamayan yatak.
- Çukurlaşan yataklık (meme kısmı çukurlaşan) örneğin alt fotoğraf
Subklinik (Gizli) Mastitis
Süt sığırlarında mastitis, inek memesinde veya sütte her herhangi bir belirti vermeyen ancak süt verimini ve kalitesini önemli ölçüde düşüren gizli seyreden bir mastitis şeklidir.
Klinik (Görünür) Mastitis
Memenin şişip, kızarması, ateşlenmesi, sütün bozulması bazen hayvanın genel durumunun bozulması gibi belirtilerle seyreden mastitis şeklidir. Memede ağrı vardır. Kısa sürede memenin görünümü değişerek rengi koyu mor veya mavimsi renk alır. Şiş ilerler, ilk birkaç saat meme başından sarımsı bir sıvı gelir. Tedavi edilmez ise ilerler meme kör olabilir veya hayvanın komple kaybı söz konusu olabilir.
Meme Bakımı ve Mastitis ten Korunma
Mastitisten korunmak için yukarıda bahsi geçen sağım öncesi, sağım sırasında ve sağım sonrasında yapılması gereken kurallara mutlaka uyulmalıdır.
Mastitis nasıl önlenir?
- Hayvan kirlilik skoru 1 veya 2 üzerinde olmamalı
- Öncelikle ahır temizliğine ve dezenfeksiyonuna dikkat etmeliyiz.
- Sağımdan sonra mutlaka meme başını daldırma solüsyonu ile dezenfekte edilmelidir.
- Meme başı dezenfektanı seçerken özellikle ince soğan zarı gibi meme başında film bırakan ve memeyi mekanik olarak da koruyan ve meme başına bakım yapan ürünler tercih edilmelidir.
- İneklerin sağımdan sonra en az yarım saat yatmasını engellemeliyiz. Yani yarım saat ayakta kalmalarını sağlamalıyız
- İneklerin yattığı yer kuru ve temiz olmalı.
- İnekler sıkışık bağlanmamalıdır.
- Mememin dışkıyla çamurla teması önlenmelidir.
- Bulundukları ortamda memeyi yaralayacak tel, çit gibi zarar verici etmenler bulunmamalıdır.
- Ahırda taban temizliği günde en az 2 kez.
- Sıyırıcı kullanılıyorsa ideal günde en az 8 kez yapılmalıdır.
- Beslenme ile hastalıklar arasında yakın ilişki olduğu bilinmektedir. Mastitisin sıklıkla görüldüğü çiftliklerde yemlere Selenyum, Çinko ve E vitamini içeren katkılar mutlaka ilave edilmelidir.
- Kuruya çıkarırken ve doğuma yakın kritik dönemlerde meme başlarına Mastitis dry off uygulanarak meme başı deliğinden mikropların girmesi engellenmelidir.
- Kuruya alırken veya doğuma yakın içerideki sütün baskısıyla meme başı deliği açılmakta ve mikropların girişine imkan sağlamaktadır.
- Bu dönemde memeyi koruyan tıpa ise henüz şekillenmemiştir veya doğuma yakın bu tıpa açılmaktadır. Mastitisin Dry Off meme başında bir hafta süre ile kalan korucu bir film katmanı oluşturarak içeri girişi engellemekte ve meme başını dezenfekte etmektedir.
- Sağım sistemleri ve/veya sağım Makinesinin tamamı alanında uzman personel tarafından en az yılda bir sefer kontrol edilmelidir.
- Kauçuktan yapılan materyaller ve özellikle iç lastikler zarara uğradıklarında değiştirilmelidir.
- İç lastiğin kullanım süresi sağılan inek sayısına göre değişir.
- Fakat bunların yılda en az iki sefer yenilenmesi tavsiye edilmektedir. Diğer kauçuk materyaller her yıl yenilenmelidir.