İsrail modeli ahır altlık sistemi ve hayvancılıkta israil modeli ve uygulamaları

Her yıl doğuran, ayak hastalığı ve mastitis olmayan inekleriniz olsun ve sürüden ayrılmasın istiyorsanız, bu ancak doğal yaşam koşullarını sağlayan barınaklar ile mümkün.

İSRAİL TİPİ BARINAKLAR

İsrail modeli tipi ahır barınaklar hayvan başına yemlik dahil 22 metrekare yaşam alanı olması. Dışkının altlık olarak kullanılması ve kurutulması esas alınarak dizayn edilir. Bu sebepten ahır kurutma ve havalandırması için FAN sistemi sitemin olmazsa olmazlarındandır.

Hayvan barınaklarını dizayn ederken, hayvan ihtiyaçlarının ve iklim koşullarının neler olduğunu bilmek gerekir. Bazen çok modern olduğu düşünülerek yapılan ahırlar, sanıldığını aksine geri dönüşü olmayan zarar. Ekonomiye ve ineklerinizde telafisi mümkün olmayan problemlere neden olur.

Ahır modelinin hayvan sağlığına etkileri:

Meraya dayalı işletmelerde ayak hastalıkları ve mastitis gibi problemler genelde görülmezken, kapalı ve gezinti alanı bulunmayan barınaklarda çok sık ve yoğun olarak görünebilmektedir.

İsrail gibi, merası olmayan, fakat doğa taklit edilerek dizayn edilen barınaklarda hayvan başına 22 m² yaşam alanı ve çatı örtüsü bulunan, fan sistemi ile kurutulan barınaklarda yukarıdaki problemler nerdeyse yok denecek kadar azdır. Ancak bu modelin gereklilikleri yerine getirilmeden yapılacak yatırım tam bir hüsran ile sonuçlanabilir.

Hayvancılıkta israil modeli ve İsrail tipi barınaklı işletmelerde dikkat çeken özellikler.

İşletmelerde genelde veteriner olmaz, ayrıca ilaç deposu bulunmaz. Ama altlık düzeltme görevlisi günde en az 2 kere– 3 defa (sağım sayısına bağlı olarak) hayvanlar sağıma gider gitmez ahır içine girerek kuruyan altlığı 25-30 cm alt -üst ederek havalandırır ve seviyelindirir.

Hastalıktan arî olan bu işletmelerde ziyaretimiz süresince herhangi bir özel koruma veya dezenfektan odası olmadığı dikkatimi çekti. En önemlisi ahırlarda koku ve sinek olmadığını kuşların ise oldukça az ve genelde ahır dışında olduğunu gözlemledim.

Bunun haricinde çiftlikte işçi çalışmaz ve sadece sağım zamanında işçiler gelir sağım yapar ve yemlerini verirler.

Kızgınlığa gelen hayvanlar anlaşmalı Veteriner hekime bildirilir. Diğer hastalanan ve verimi düşen hayvanlar tedavi yöntemine baş vurulmaz doğrudan kesime gönderilir. Bu sebeple hayvan sirkülasyon oranı çok yüksek ve ortalama laktasyon

2019 Israeli Dairy Board Kibbutz (cooperative) Production Figures

• Average milk production per cow: 12, 025 Kg/year (2260 pounds/year)
• Average fat content: 3.59%, 435 Kg
• Average protein content: 3.17%, 384 Kg
• The highest average yearly milk yield per cow in an Israeli cooperative dairy farm (Ein HaShlosha) Kg 14463 (31,885 pounds)

Neden İsrail modeli? Kuru ve sıcak hava…..

Öncelikle hayvan dışkısının gübre olmadığı bilinilmelidir. Hayvan dışkısının gübre olabilmesi için uzun ve zahmetli bir işlem gerekmektedir. Bazen küçük çiftçilerimizin GÜBREYİ! Tarlaya döktüğü için cezalandırıldığı konusunda yakarışlarını TV’den ve haberlerden izlemekteyiz.

Sağmal bir inek günde yaklaşık 75 kg dışkı çıkarır, bunun 50 kilo kadarı kuru gerisi sıvıdır. 500 başlık bir sürüyü düşünürsek sadece sağmal inekler günde 25.000 kg dışkılar. Bir inek günde 0.05 metreküp dışkılar 500 X 0.05 =25 metreküp eder.

Sağmal bir inek günde ortalama canlı ağırlığının % 8 (600 kg canlı ağırlıktaki bir inek 50 kg dışkı ve idrar ) kadar atık üretir. Genel olarak 600 kg canlı ağırlığında bir inek günde yaklaşık 50 kg katı gübre + sıvı gübre çıkarmaktadır. Örneğin günde 23 kg süt veren ve 59 kg dışkı üreten bir Holstein sığırı (kg süt için 2.6 kg dışkı üretimi), süt verimi 45 kg’a çıktığında 80 kg dışkı üretmiştir (Weiss ve St-Pierre, 2010). Bu ise 1 kg süt için 1.75 kg dışkı üretimine tekabül etmektedir. 453 kg canlı ağırlığındaki bir besi danası 28 kg taze katı gübre + idrar çıkarmaktadır.

Referans olarak alınan İsrail çiftlikleri

• Dairy farm in Sa’ar
• Dairy farm in Regba;
• Dairy farm in Alon Hagalil.
• Dairy farm of Mr. Guy Golan.
• Bull farm in Kfar Mordechai.
• Dairy farm in Yesodot.

İsrail modeli çiftlik ve ahır altlık sistemi neden İsrail’in vazgeçilmezi?

the Dairy Industry in Israel 2012

ISRAEL CATTLE BREEDERS ASSOCIATION Link

http://www.icba-israel.com/cbase/2012.pdf

1-Yasal zorunluluklar

1. İsrail’de su kaynaklarının az olması ve yeraltı sularının çok önemli olması sebebi ile atık suların toprağa karışmasına müsaade edilmez.
2. Dışkının bertaraf edilmesi ve gübreye dönüşümü ile ilgili yasal zorunluluklar ve ağır yaptırımlar vardır.
3. Arazilerin az olması ve imar izinleri kısıtlamaları, inşaat ve beton kullanımı konusundaki sınırlamalar nedeniyle İSRAİL kendine özgü yöntem geliştirmiştir.

2-Dışkı (Gübre) yönetim sistemi

• Dışkının en hızlı, en kolay ve en ucuz şekilde gübreye dönüştürülebilmesi için Kuru dışkı zeminde altlık olarak kullanılır zaman, zaman ( günde 1-3 defa ) karıştırılıp, havalandırılırdığında; 5-6 ay içinde gübreye dönüşebilmesi sebebi ile bu yöntem birinci tercih sebebidir.
• Dışkının toprağa karışması ve yeraltı sularına ulaşmasını önlemek için ahır zeminleri sızdırmaz betondan yapılmıştır. Dışkı bu beton üzerine serilmektedir 6 ay içinde dışkı kalınlığı 1,5 metre ye kadar ulaşabilir. Ahır zeminleri bu sebepten derin yapılır.
• Ortalama her 6 ayda bir altlık olarak kullanılan dışkı, gübre haline geldikten sonra kaldırılır, yeniden dışkı birikmesine müsade edilerek yenilenir.

3-İklim Koşulları

1. Dışkının altlık görevi yapabilmesi için kuru ve rutubetsiz olması gereklidir. Kurumayan dışkı hayvanlarda hastalıklar başlar, ahır yönetimini imkânsız hale dönüştürür.
2. Yıl boyunca yağmur almayan ve hava nem oranının düşük olduğu ortamlarda dışkı hemen kurur. İlave kurutma gereklidir bu sebeple Fan kullanılır.
3. Ayak hastalıklarının en büyük nedeni ıslak zeminlerdir. (esmeyen veya havalandırması olamayan barınaklarda zemin kurumaz ıslak kalır). Bu durumlarda yüksek kalitede fan hava sirkülasyonu sağlanmalıdır.
4. Dışkının gübreye dönüşebilmesi için gerekli iklim ortamının İsrail’de olması ikinci tercih sebebidir.

4-Yönetim ve yatırım

1. İsrail tipi barınaklarda revir, yürüyüş yolları, idari binalar gibi çoğu binalar olmadığı sebebi ile geniş alanları ahır için tahsis ederler. Barınaklar planlanırken gelecekteki hedefleri ve kapasite için yeterli alan ve büyüme durumunda ilave barınakları için kolaylık sağlar.
2. Yataklık olmaması, hayvan başına yemlik dahil 22 metrekare yaşam alanı olması ve kuru dışkının barınakta kurutulması esas alınarak dizayn edilir. Hayvan refahı ve yönetim kolaylığı sağlar.
3. Süt verimi beklentisi çok yüksektir önemli olan hayvan sağlıklı iken en kısa sürede en fazla sütü almaktır.
4. Hayvan ömrü (Sürü değişim oranı) Hasta hayvan maliyet ve verim kaybı demektir. Tedavi ve tedavi giderleri için zaman, personel ve para kaynakları harcanamaz.

İsrail modeli ahır gereklilikleri yerine getirilmeden yapılacak yatırım tam bir hüsran ile sonuçlanabilir.

• Zemin; Günlük karıştırma yapılamaz hale gelir, çamur kıvamı oluşur.
  • Zemin Dışkı denizine veya dışkı bataklığına dönüşür.
  • Soğuk havalarda donarak ayak kırılmalarına veya hayvanların aşırı ısı ve enerji kaybına sebep olur.
• Ayak hastalıları ve deri hastalıkları hızla artar.
• Deri lezyonları ve kıl dökülmeleri başlar.

Ahırın yapılacağı bölgenin iklimi sıcak değilse:

• Sinek ve bakteri oluşumu yanısıra dışkı ve amonyak kokusu oluşur.
• Dışkıda fermantasyon oluşamaz ve gübre oluşumu gerçekleşmez.
• Dışkıdan sıvı kısmını ayırmak için maliyetli ve zahmetli işlemler gerekir.
• Sıvı buharlaşması olmadığından hayvanlar kirli su/ dışkı içinde kalırlar.
• Buharlaşmayan sıvı toprağa karışma riskini artırır.

Kompost Barınaklar ( kompost yataklık)

Kompost barınaklar, İsrail tipi barınaklara benzer fakat İsrail’den en önemli farkı dışkı kurutulmaz kompost yapılır. İsrail tipi barınaklarda hayvan başına 22 metre kare düşerken kompostlarda 8 metre kare yeterlidir. Kompostlarda, dışkının üstüne her 10 günde bir 20 cm kalınlığında talaş atılmalı. Günde 2 defa zemin alt üst yapılarak havalandırılır.

Kompost barınaklar her türlü barınak tipine uygundur. En ideali sütunsuz olan çatılı barınaklardır, çünkü dışkıyı havalandırmak için traktörün içeride hareket serbestisi olmalıdır. Ayrıca yan duvarların açılır kapanır perde kapanır olmasında çok büyük fayda sağlar.

Diğer “Kompost Altlıklı Barınak“ diyebiliriz. Aşağıda Kanada`da konu ile alakalı yayınlanmış olan bir makale adresi http://www.omafra.gov.on.ca/english/engineer/facts/15-025.htm

ve Kompost yatak detay için LINK

Kompost altlık yataklık olarak kullanımının muhtemel zararları

Komposttaki aşırı sıcaklıklar kendiliğinden yanmaya neden olabilir, ancak bu aşırı ısıtılmış kompost yığınları arasında bile çok nadirdir. Düzgün havalandırılmış ve nemli kompost yığınları, ne kadar sıcak olursa olsun tehlikeli değildir. Oldukça kapalı olan sıcak kompostlar nemli tutuldukları takdirde alev almazlar.

Aşırı Isınmış Kompost Yığınlarının Alev Almasına Neden Olan Nedir?

Nadir bir olay kombinasyonu, bir kompost yığınının alev almasına neden olabilir. Bunların hepsi, fırsat ortaya çıkmadan önce karşılanmalıdır. Birincisi, tek tip olmayan, karıştırılmış enkaz cepleri olan kuru, gözetimsiz malzemedir. Ardından, yığın büyük olmalı ve sınırlı hava akışı ile yalıtılmalıdır. Ve son olarak, yığın boyunca uygun olmayan nem dağılımı. Yalnızca ticari kompostlama operasyonlarında olduğu gibi en büyük yığınlar, yanlış yönetilirlerse gerçekten tehlike altındadır. Herhangi bir sorunu önlemenin anahtarı, sıcak kompost kutularını veya yığınlarını önlemek için organik maddenizin uygun şekilde bakımıdır.

Read more at Gardening Know How: My Compost Is Too Hot: What To Do About Overheated Compost Piles https://www.gardeningknowhow.com/composting/basics/overheated-compost-piles.htm

Türkiyede israil modeli süt sığırcılığı yapan ve başarılı olduğunu düşündüğümüz çiftlikler

1. Taze Süt ( Foça İzmir)
2. Doğru Süt (Adana)
3. Namet Besi (Ş Urfa)